Σύνταξη: Ελευθερία Μούκανου
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου
Εμείς, που την ιστορία μας δεν την ξέρουμε -γιατί δε θέλουμε κανείς να μας ορμηνεύει- σηκώνουμε την παντιέρα μας και προχωράμε. Ξεκομμένοι από το παρελθόν, είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε την ιδέα που έχουμε γι’ αυτό. Να συμμετάσχουμε στην άτυπη παρέλαση των 200 χρόνων της παλιγγενεσίας μας. Σκεφτείτε, πόσες ιδέες, πόσες παντιέρες, πόσες ιστορίες… παρελαύνουν.
Όμως, ο Χρόνος στέλνει πάντα τα μηνύματά του, κυρίως σε αυτούς που είναι έτοιμοι να τα λάβουν. Παραδίδει… πακέτα επαναπροσδιορισμού, «ξεσκονίζει» φθαρμένες πυξίδες αποκαλύπτοντας τις υπομονετικές συντεταγμένες, δίνει μια, στην πραγματικότητα που, μέχρι τότε, έστεκε παγωμένη, ακίνητη. Αδιαφορώντας για τον… άξονά της.
Το εμβληματικό κτίριο του δημοτικού σχολείου στο Δαμάσι έπεσε. Στάθηκε όρθιο παρότι χτυπήθηκε με σφοδρότητα από τον σεισμό της 3ης Μαρτίου. Έμεινε εκεί, παραπάνω από τα 30 δευτερόλεπτα που προσευχήθηκε στο Θεό, ο διευθυντής του να σταθεί. Εκείνα τα «ακόμα 30 δευτερόλεπτα», μέχρι να βγουν και οι 63 μαθητές του από τις τάξεις, σώοι και αβλαβείς. Κι όμως εκείνο, παρέμεινε όρθιο για οκτώ μέρες κι ίσως θα μπορούσε και περισσότερες να στέκεται -γνήσιο ενθύμιο αντοχής και αποφασιστικότητας- ως πριμοδότηση, που έλαβε από τα 85 σχεδόν χρόνια ιστορίας του.
Χρόνια «γεμάτα», που έκαναν τον τέλειο κύκλο τους, προτού η μπουλντόζα τα σκεπάσει κάτω από τα ασφαλή στρώματα των υλικών κατεδαφίσεως. «Υλικά» των ίδιων αυτών χρόνων...
Γιατί, το σχολείο, που η ανέγερσή του ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1938, ίσως και να μην ολοκληρώνονταν ποτέ, εάν οι άνθρωποι δεν το έβαζαν στόχο. Για την υλοποίηση του σχεδίου, σύμφωνα με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Λάρισας, χρειάστηκαν πόροι που εξασφαλίστηκαν αρχικά, με την εκποίηση 80 στρεμμάτων γεωργικού κλήρου του σχολικού ταμείου. Το 1940 ο πρόεδρος του Σχολικού Συμβουλίου Γ. Σακελλαρίου, παρουσιάστηκε ενώπιον του Υπουργού Παιδείας Σπέντζα και πέτυχε τη χορήγηση πίστωσης 300 εκατομμυρίων δραχμών για την αποπεράτωση του διδακτηρίου. Η πίστωση αυτή, όμως, συνέπεσε με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου και δεν κατάφερε να επιτελέσει τον σκοπό της. Κι ύστερα, κατά τη διάρκεια της κατοχής το Δημοτικό Σχολείο Δαμασίου, δεδομένης της κατάστασης, υπολειτουργούσε ενώ υπέστη και πολλές καταστροφές.
Το 1952 το παλαιό διδακτήριο κρίθηκε ως «ετοιμόρροπο» από την Υπηρεσία Πολεοδομικού Γραφείου Λάρισας και διατάχθηκε η άμεση απομάκρυνση των μαθητών. Αλλά και πάλι οι άνθρωποι δεν το έβαλαν κάτω… Ο Συνεταιρισμός Αποκαταστάσεως Ακτημόνων Καλλιεργητών (Σ.Α.Α.Κ.) Δαμασίου συνεισέφερε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό προς ενίσχυση του Σχολικού Ταμείου. Έτσι στα μέσα Νοεμβρίου 1952 αποπερατώθηκαν τρεις αίθουσες του κάτω ορόφου στο νέο διδακτήριο. Και τον επόμενο χρόνο ολοκληρώθηκε η κατασκευή μιας ακόμα αίθουσας στην οποία στεγάστηκε το Νηπιαγωγείο Δαμασίου.
Όμως τον Μάρτη του 21 τίποτα δεν προμήνυε το επερχόμενο τέλος. Αντίθετα, την προηγούμενη το σχολείο είχε φορέσει τα καλά του, γιατί οι μαθητές του διακρίθηκαν σε διαγωνισμό για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση…
«Ήταν όλα όμορφα εκείνη την ημέρα. Ήμασταν χαρούμενοι, γιατί μία ημέρα νωρίτερα το σχολείο μας είχε κερδίσει το πρώτο βραβείο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Θεσσαλίας σε διαγωνισμό λογοτύπου και αφίσας για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Με το έργο των μαθητών της ΣΤ' τάξης, το σχολείο μας πήρε την πρώτη θέση ανάμεσα σε όλα τα σχολεία της Θεσσαλίας και το λογότυπο και η αφίσα θα είναι η επίσημη αφίσα της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Μια τεράστια επιτυχία για ένα μικρό σχολείο σε ένα χωριό του νομού Λάρισας. Και ήμασταν πολύ χαρούμενοι», είπε ο διευθυντής, στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο σεισμός βρήκε τα παιδιά μέσα στις αίθουσες, στη διάρκεια της πέμπτης διδακτικής ώρας. Όλα άρχισαν να «χορεύουν» και το κτίριο τραντάζονταν συθέμελα, αριστερά και δεξιά, πάνω-κάτω, μ’ εκείνη την τρομακτική βοή και τον βαρύ, όσο και υπόκωφο κρότο που συνοδεύουν τον εγκέλαδο…
Αντικείμενα, γυψοσανίδες, μεσοτοιχίες, σοβάδες έπεφταν στο χώρο, λέει ο κ. Λέτσιος, ενώ στο διάδρομο τα πάντα είχαν σκοτεινιάσει από το σύννεφο σκόνης που είχε δημιουργηθεί, από τα μπάζα που κατέρρεαν.
«Άκουγα φωνές, κραυγές, κλάματα… δεν έβλεπα μπροστά μου. Στην πρώτη αίθουσα που μπήκα, το μάτι μου έπεσε στο πρώτο θρανίο και είδα το παιδί να βρίσκεται από κάτω. Τότε σκέφτηκα "ίσως να είμαστε τυχεροί". Τα παιδιά με τους δασκάλους είχαν εφαρμόσει το σχέδιο εκτάκτου ανάγκης και το ευτύχημα είναι πως λόγω του κορωνοϊού το καθένα είχε το δικό του θρανίο και αρκετό χώρο για να προφυλαχτεί».
Κι ύστερα από τα… «αιώνια» 20-25 δευτερόλεπτα, η γη σταμάτησε ξαφνικά, όπως άρχισε να σείεται και δόθηκε η εντολή για την εκκένωση του κτιρίου. «Σηκώθηκαν τα παιδιά με τάξη, με ασφάλεια, με γρήγορο βηματισμό και με τους δασκάλους κατέβηκαν τη σκάλα» και ο διευθυντής άρχισε να ελέγχει όλους τους χώρους για εγκλωβισμένους μαθητές ή δασκάλους. Έβγαλε ένα κορίτσι που φαίνεται πως είχε παγώσει από τον φόβο του, το παρέδωσε σε μια δασκάλα και συνέχισε το ψάξιμο. Κι όταν σιγουρεύτηκε πως κανείς δεν είναι μέσα, τότε έκλεισε τον γενικό διακόπτη και βγήκε κι εκείνος.
«Μετρηθήκαμε ανά τάξη, βρεθήκαμε όλοι παρόντες, μαθητές, δάσκαλοι, και εκεί τελείωσε το κακό» είπε.
Οκτώ μέρες μετά και πριν οι μπουλντόζες αναλάβουν το έργο τους, ο διευθυντής με δάκρυα στα μάτια χτύπησε το τελευταίο κουδούνι.
Όμοιο με σάλπισμα - κατευόδιο στους ήρωες, που παραδίδονται στη γη, αφού πρώτα, διαγράψουν τη γενναία μοναδική τους πορεία, για τον Σκοπό και για τον Χρόνο.
Όμοιο, με σάλπισμα - εγερτήριο, για όσους συνεχίζουν.
Σύνταξη: Ελευθερία Μούκανου
Επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου