Επιμέλεια: Θανάσης Μουσόπουλος 

Δεν έτυχε να δω την ομότιτλη κινηματογραφική ταινία. Διάβασα το βιβλίο, σε ωραία μετάφραση από τα γαλλικά της Κατερίνας Καλαντζοπούλου, και αναζητώντας έμαθα γεωγραφία και ιστορία - που αγνοούσα. Θα παραθέσω κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία, πριν αναφερθούμε στο βιβλίο.

  Το Σαιν-Πιερ και Μικελόν ή «Άγιος Πέτρος και Μικελόν» ή «Νήσοι Αγίου Πέτρου και Μιχαήλ», (γαλλικά: Saint-Pierre-et-Miquelon) είναι σύμπλεγμα νησίδων στον Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό, συνολικής έκτασης 242 τ.χλμ., και αποτελούν γαλλική εδαφική επικράτεια από το 1763, επίσημα από το 1985. Οι νήσοι αυτές βρίσκονται σε απόσταση 9 περίπου ναυτικών μιλίων νότια από τη Νέα Γη. Πρόκειται για νήσους βραχώδεις, οι περισσότερες των οποίων είναι άνυδρες. Θεωρούνται πολύ επικίνδυνες στη ναυσιπλοΐα επειδή περιβάλλονται από μεγάλο αριθμό σκοπέλων και υφάλων. Γεωγραφικά συγκροτούν δύο ομάδες νησιών σημαντικότερες των οποίων είναι η νήσος Άγιος Πέτρος, ο Μιχαήλ και η Λανγκλάντ.

 Θεωρούνται κυρίως ψαρότοποι βακαλάου (μπακαλιάρου). Πρωτεύουσα είναι το Σαιν-Πιερ (πόλη-λιμένας) στην ομώνυμη νήσο όπου κατοικεί περίπου το 90% του συνολικού πληθυσμού του συμπλέγματος. Ο συνολικός πληθυσμός (κατατάσσεται 234η) των νησίδων αυτών, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2020, ήταν 6.092, που θεωρούνται Γάλλοι υπήκοοι, ομιλούν τη γαλλική γλώσσα και είναι Ρωμαιοκαθολικοί στο θρήσκευμα. Εξουσία ασκεί τοπική 19μελής Κυβέρνηση 5ετούς θητείας.

Τα νησιά αυτά θεωρείται ότι πρώτος τα ανακάλυψε ο Πορτογάλος εξερευνητής Joao Alvares Fagundes το 1520. Το 1604 καταλήφθηκε από Γάλλους μάλλον αλιείς και στον επακολουθήσαντα νικηφόρο βρετανικό πόλεμο της Βασίλισσας Άννας η Γαλλία τα εκχώρησε στην Αγγλία. Όμως με τη Συνθήκη των Παρισίων (1763) επανήλθαν στη Γαλλία. Τριάντα χρόνια αργότερα κατά τη Γαλλική Επανάσταση επανήλθαν στην Αγγλία για να επανέλθουν στη Γαλλία με τη Συνθήκη των Παρισίων (1814). Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στρατιωτική μονάδα των Ελεύθερων Γάλλων, Γάλλων στρατιωτών υπό την ηγεσία του στρατηγού Σαρλ Ντε Γκωλ κατέλαβε και επίσημα τα νησιά. 

Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Σεν-Πιερ ντε Μικελόν, 1880. Ένας καβγάς μεταξύ ναυτικών καταλήγει σε φόνο. Στο νησί αυτό, στην άκρη του κόσμου, μπορεί να υπάρχει δικαστήριο για να δικάσουν το δολοφόνο, δεν υπάρχει όμως ούτε λαιμητόμος ούτε δήμιος για να εκτελεστεί η ποινή. Είναι χειμώνας, το χιόνι και οι πάγοι παραλύουν τα πάντα. Θα χρειαστεί να περάσει αρκετός καιρός ώσπου να φτάσει η γκιλοτίνα. Στο διάστημα αυτό η ζωή τού καταδικασμένου σε θάνατο Νιλ Ογκίστ αλλάζει δραματικά. Θα βρεθεί υπό την εποπτεία του λοχαγού Σεν-Ροκ, διοικητή της φρουράς του νησιού. Η φιλική αγάπη με την οποία τον περιβάλλει η σύζυγος του διοικητή, η Σολάνζ, αλλά και η υποστήριξη των κατοίκων του μικρού νησιού, κάνουν τον Νιλ Ογκίστ να ξαναγεννηθεί. Όταν μάλιστα σώζει μια ζωή, ο θανατοποινίτης μετατρέπεται σε λαϊκό ήρωα. Ύστερα από αυτό θα έχουν ακόμα το δικαίωμα ή την υποχρέωση να τον αποκεφαλίσουν; Εμπνευσμένο από μια αληθινή ιστορία, αυτό το γεμάτο αγάπη, βία και ανθρωπιά αφήγημα έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη από τον Πατρίς Λεκόντ, βασισμένο σε σενάριο του Κλοντ Φαραλντό, με πρωταγωνιστές τους Ζιλιέτ Μπινός, Ντανιέλ Οτέιγ και Εμίρ Κουστορίτσα».\

Όσον αφορά την κινηματογραφική ταινία διαβάζουμε:

«Το 1850 στο μικρό Καναδικό νησί St Pierre ο ναυτικός Neel Auguste (Emir Kusturica) δολοφονεί έναν άνδρα και με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάζεται σε θάνατο. Στο νησί όμως δεν υπάρχει ο απαραίτητος εξοπλισμός για την εκτέλεσή του. Όσο περιμένουν τη γκιλοτίνα από το Παρίσι, ο Neel βρίσκεται υπό την επιτήρηση του Λοχαγού (Daniel Auteil). Η σύζυγός του λοχαγού, η Madamme La (Juliette Binoche) δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Neel, στο πρόσωπο του οποίου βλέπει καλοσύνη και απλότητα. Καταπιάνεται με τον σωφρονισμό και την σωτηρία της ψυχής του. Σταδιακά, ο κατάδικός γίνεται ο δημοφιλέστερος άνδρας του νησιού. Όταν όμως φτάνει η γκιλοτίνα, η δικαιοσύνη πρέπει να αποδοθεί. Η Madamme La και ο Λοχαγός θα κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν την εκτέλεση.

Ενδιαφέρουσα γαλλική παραγωγή με την λαμπερή Juliette Binoche και τον πάντα γοητευτικό Daniel Auteil. Έκπληξη στο ρόλο του κατάδικου ο Emir Kusturica για πρώτη φορά μπροστά από τις κάμερες. ΄Αψογη αναπαράσταση εποχής, σε ένα νησί που δεσπόζει το στοιχείο της απομόνωσης και της εξάρτησης από τη μητέρα χώρα Γαλλία. Η ταινία δεν έχει κάνει ακόμα ντεμπούτο στις Αμερικάνικες αίθουσες, άφησε όμως θετικότατες εντυπώσεις στο 1ο Φεστιβάλ Γαλλικού κινηματογράφου τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα». http://www.cinemanews.gr/

Το  αφήγημα – βιβλίο και κινηματογραφική ταινία – παρουσιάζει εξαιρετικά συναρπαστικές προσωπικότητες και ήρωες / ηρωίδες. Συγκίνηση από θετικά και αρνητικά μηνύματα. Το ανθρωπογενές περιβάλλον εξαίσιο. Εξίσου σημαντικά είναι τα περιγραφόμενα στο φυσικό περιβάλλον.

«Οδήγησε το άλογό του στο Καπ ντ’ Εγκλ, από όπου μπορεί κανείς να δει τον ήλιο να ανατέλλει από την πλευρά της Γαλλίας. Ήταν το αγαπημένο του μέρος, με το μεγάλο καταρράκτη, που τα νερά του έπεφταν αναπηδώντας για να φτάσουν ως τη θάλασσα […] Δεν ήθελε να σκεφτεί, ήθελε να χαρεί μόνο αυτή την επικοινωνία με τη φύση που τον έκανε να αισθάνεται ταυτόχρονα απέραντος και μηδαμινός» (σελ. 242-3).

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΒΡΑΜΥΛΙΑ, 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2023