Κείμενο: Κυριακή Οικονόμου
Μοντάζ-επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου
Μια βόλτα …πίσω στο χρόνο επεφύλαξαν σήμερα οι ‘Αλλιώτικες Προτάσεις’ του Δημήτρη Γκαγκαλίδη για τους ακροατές του δημοτικού ραδιοφώνου.
‘Σήμερα θα κάνουμε μια ‘βουτιά’ στο παρελθόν της Ξάνθης που άφησε εποχή’, μας προϊδέασε από τα πρώτα λεπτά της ραδιοφωνικής μας συνάντησης και ξεκίνησε να ξυπνά μνήμες στους παλαιότερους και να κεντρίζει το ενδιαφέρον των νεότερων.
Πρώτη στάση. Φτάσαμε έξω από το αρχοντικό του Στάλλιου :’ εδώ είναι η βιτρίνα της Παλιάς Πόλης. Το πρώτο σημείο που θα δει ο επισκέπτης. Δυστυχώς σήμερα δύσκολα θα αντιληφθείς την ομορφιά του. Ο χρόνος άφησε τα σημάδια του με το χειρότερο τρόπο. Δεν ανακαινίστηκε. Σκεφθείτε όμως πως θα άλλαζε αμέσως η πρώτη εικόνα στα μάτια ενός επισκέπτη αν αναδεικνυόταν αυτή η υπέροχη πρόσοψη. Θα ήταν η καρτ-ποσταλ της πόλης…’ θα πει και θα αρχίσει να γυρίζει το χρόνο πίσω : ‘Δεκαετία του 1980. Το καφέ- μπαρ «Κύκνος» λειτουργούσε στον πάνω όροφο. Ένα μπιστρό της εποχής με σοκολάτα ανεπανάληπτη. Ήταν ξακουστό για τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του με τα βαριά έπιπλα, τη λιλιπούτεια αλλά εντυπωσιακή αυλή του και τον Τάσο, έναν μποέμ της εποχής, που κατάφερε με το στυλ του να αποκτήσει ο «Κύκνος» φανατικούς θαμώνες. Μάλιστα μετά το θάνατο του Τάσου δημιουργήθηκε ένας άτυπος σύλλογος φίλων του «Κύκνου»…Το ακίνητο παραχωρήθηκε στο Δ.Π.Θ προκειμένου να ανακαινιστεί μέσω προγράμματος. Υπήρξαν καθυστερήσεις, κάποιοι είπαν εξαιτίας ασφαλιστικών μέτρων του ιδιοκτήτη, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσουν οι διαδικασίες. Αργότερα ήταν οικονομικά ασύμφορο. Σήμερα παραμένει ανενεργό. Το τρώει ο χρόνος…Μακάρι σύντομα αυτό το ασχημόπαπο να ξαναμεταμορφωθεί σε κύκνο…’
Παίρνουμε την ανηφοριά στην οδό Βενιζέλου, περπατάμε μετά την Οικία Μάνου Χατζιδάκι. Ο ξεναγός μας θυμάται: ‘Εδώ ήταν ένα ταβερνάκι, ένα κουτουκάκι. Ο ΄’Ερκολος’. Στην αρχή ήταν το στέκι των εξοδούχων φαντάρων. Το δημιούργησε η οικογένεια Βαρδάκα. Ναυτικός στα καράβια ήταν ο πατέρας. Νομίζω Έρκολος είναι ο Ηρακλής στα λατινικά. Η μασκότ του μαγαζιού, μια μάϊνα που μιλούσε, έγραψε ιστορία. Είχε μάθει και…κακές λέξεις και διασκέδαζε τους θαμώνες που την προκαλούσαν να πιάσουν κουβέντα!. Πέρασε σε άλλα χέρια, αλλά ο χώρος συνεχίζει να λειτουργεί…’
Μένουμε στο παρελθόν. Περιπλανιόμαστε στις δεκαετίες 1980-1990 και σεργιανάμε στην πόλη. Φτάνουμε στην οδό Μεσολογγίου, στο ύψος της σημερινής Δ.Ο.Υ.
Θυμάται ο Δημήτρης: ‘Εδώ ήταν ένα πρωτοποριακό για την εποχή του μαγαζί. Στα χρόνια της ντίσκο, επέμενε στη ροκ. Ιδιοκτήτης ο Λάσκαρης Κοτόρνος, υπέροχος και αφιερωμένος στη ροκ μουσική. Ήταν η πρώτη ‘Γκουέρνικα’. Συνεχίζει και σήμερα, αλλά μεταφέρθηκε σε άλλο σημείο της πόλης. Οι στιγμές που έζησαν οι νέοι της εποχής εδώ, έγραψαν ιστορία…’
Γυρνάμε πίσω στην πόλη. Στην οδό Ύδρας , απέναντι από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Ο ξεναγός μας σταματά, αρχίζει να διηγείται και εμείς, με πρώτη ύλη τις λέξεις του, αρχίζουμε ξανά να πλάθουμε εικόνες: ‘ ήταν η εποχή του μπιλιάρδου και εδώ ήταν το Free Time. Εδώ λοιπόν, οι νέοι της εποχής μυήθηκαν στο κλασικό, το γαλλικό μπιλιάρδο. Ο ιδιοκτήτης, ο Φώτης Στεργίου, ωραίος τύπος, το έκανε στέκι των νέων. Τα μπιλιάρδα στη σειρά , όποιος ήθελε νοίκιαζε τη δική του στέκα και άρχιζε το παιχνίδι. Δεν είχαμε σα νέοι και πολλές επιλογές διασκέδασης. Ήταν οι δικές μας στιγμές. Διοργανώνονταν τουρνουά, διαγωνισμοί, γίνονταν εκδηλώσεις… Μια ολόκληρη εποχή σε μια διαφορετική Ξάνθη… Ήταν όμως τα χρόνια που με όλα τα παραπάνω, και αρκετά ακόμη, οδήγησαν την ήσυχη , επαρχιακή πόλη της Ξάνθης στα σύγχρονα δεδομένα… Τότε τα τραπεζάκια δεν τα μάζευαν τα βράδια, ούτε σημειώνονταν παραβατικές συμπεριφορές… Μια εποχή της Ξάνθης που εμείς που τη ζήσαμε πάντα θα τη θυμόμαστε με τη γλύκα της νοσταλγίας…’καταλήγει.
Παράξενη η σημερινή μας διαδρομή, αλλά σίγουρα αποκαλυπτική για την πόλη και τους ανθρώπους της…
Ακούστε τον Δημήτρη Γκαγκαλίδη.
Κείμενο: Κυριακή Οικονόμου
Μοντάζ-επιμέλεια: Τηλέμαχος Αρναούτογλου